Tâm lý Fomo: Khi Trader sợ mất cơ hội
7 ngày điên rồ của Bitcoin
Ngày 16/12/2017, khi giá Bitcoin (BTC) đang ở mức 19,500$/Btc, tôi đã đăng dòng trạng thái này lên Facebook của mình.
Dòng Caption này có thể hiểu là: Bitcoin đang tạo Fomo. Hoặc là bán hết và rời khỏi thị trường, hoặc là chết.
Ngày 19/12/2017, giá Bitcoin giảm về 17,000$/BTC. Đám đông vẫn hò reo và điên cuồng mua vào.
Sáng ngày 21/12, cơn địa chấn của BTC diễn ra. Các cá mập bắt đầu xả hàng, giá giảm như chưa từng được giảm. Nỗi sợ hãi bao trùm lên thị trường Coin, mọi thứ diễn ra với tốc độ chóng mặt: 17000$ – 15000$ – 13000$… Giờ thì đám đông bắt đầu sợ, họ quay sang bán BTC, tất cả cùng tháo chạy, giá BTC giảm không phanh về gần 10000$.
Những tưởng mọi thứ đã vỡ vụn thì dòng tiền bắt đáy xuất hiện. Kéo giá BTC tăng vọt lên 15000$.
7 ngày với 2 lần FOMO, từ 19000$ giá BTC sập mạnh về gần 10000$ và sau đó tăng trở lại mốc 15000$. Đám đông như những con lợn bị thịt, bị thị trường dẫn dụ mua cao bán thấp. Kết quả: tay trắng ra về.
Cho tới bây giờ, đây vẫn được xem là 1 trong những bài học về Fomo tốn nhiều tiền nhất trên thị trường Crypto. Bạn có thể xem lại nó trên Tradingview của những ngày cuối năm 2017.
Ok! giờ thì chúng ta sẽ vào bài viết hôm nay: Thị trường sẽ luôn tạo tâm lý Fomo, những kẻ trading sẽ luôn là người trả tiền để trải nghiệm và hiểu được khái niệm về tâm lý tiêu cực đó. Nếu bạn chưa mất tiền thì đây là bài viết sẽ giúp bạn tiết kiệm hàng nghìn thậm chí hàng trăm nghìn đô-la.
Fomo là gì?
Fomo là cụm từ viết tắt của Fear Of Missing Out được hiểu là hội chứng tâm lý sợ bỏ lỡ, sợ mất cơ hội.
Tâm lý Fomo trong trading nghĩa là: Trader luôn có cảm giác lo sợ sẽ bỏ lỡ cơ hội giao dịch. Ví dụ:
Bạn thấy mọi người đổ xô mua vàng, chuyên gia và tin tức đồng loạt dự đoán giá vàng sẽ còn tăng cao. Bạn sợ càng chờ giá vàng sẽ càng tăng, bạn ùa theo đám đông, nạp tiền và mua vàng (như câu chuyện Fomo vàng bên dưới).
Hoặc như bạn đang canh mua Bitcoin, cảm giác bồn chồn, lo lắng giá sẽ không về được vùng mua. Chỉ cần giá bật lên, bạn sợ mất cơ hội, ngay lập tức bạn nhào vào các giao dịch BUY. Bỏ qua tất cả các kế hoạch trước đó, BUY càng nhanh càng tốt.
Nói tóm lại: Fomo là 1 nỗi sợ hãi bị mất đi cơ hội (do bạn tự nghĩ ra). Lúc nào bạn cũng cảm thấy cơ hội sẽ vụt mất khỏi tầm tay của mình. Càng sợ bạn sẽ càng muốn hành động.
Hầu hết các trader khi tham gia bất cứ thị trường nào (Forex, Crypto, chứng khoán…) đều ít nhất 1 lần bị Fomo và mất tiền. Nên nếu bạn đã trải qua tâm lý Fomo này rồi thì đừng ngại, vì ai cũng từng như vậy cả thôi. HAHAA!!!!!
Câu chuyện Fomo Vàng
Một trong những bài học siêu kinh điển về Fomo vàng. Tôi sẽ cố gắng dùng hình ảnh và giải thích để bạn hiểu: Giá vàng từ giai đoạn tháng 7/2020 đến tháng 8/2020.
(1) Khi vàng tăng vùng 1800 lên 1950 (vượt đỉnh cao nhất của năm 2011), tâm lý Fomo bắt đầu được kích hoạt.
(2) Truyền thông, chuyên gia, tin tức quốc tế liên tục đưa tin: Vàng vượt 2000$, sẽ tăng về 3000$ trong vòng 1 năm tới. Hoặc như khủng hoảng kinh tế do Covid 19 sẽ đưa vàng lên 3000$ trong tương lai…. Rất rất nhiều các tin tốt ủng hộ 1 kịch bản tăng giá của vàng, đám đông bắt đầu mua vàng. Thậm chí, những newbie, những tay gà mờ cũng tìm đến thị trường để giao dịch Vàng.
(3) Chuyện gì đã xảy ra tiếp theo? Vàng giảm cực mạnh liên tiếp trong 3 ngày (từ 2075$ về 1910$). Đám đông đã BUY vàng hoảng loạn, giờ thì, từ BUY các trader chuyển thành vị thế SELL, bán vàng càng nhanh càng tốt. Lại 1 lần nữa, tâm lý Fomo SELL diễn ra, thị trường tiếp tục dắt mũi trader.
(4) Kết quả thế nào? Sau khi đạp mạnh giá vàng vùng 186x để kéo tâm lý hoảng loạn lên tới cực độ. Dòng tiền lớn bắt đầu lao vào kéo thị trường tăng trở lại mốc 2000$. Vàng tăng trở lại như “chưa hề có cuộc chia ly”, còn trader? Sau 2 cú tát cực mạnh của thị trường, có lẽ họ đã tỉnh ngộ, chỉ là tiền trong tài khoản đã mất sạch.
Tại sao Fomo trong trading lại đáng sợ
Fomo (nỗi sợ bị mất cơ hội) kéo theo nỗi sợ mất tiền
“Thị trường được tạo ra để chuyển tiền từ kẻ nôn nóng sang người kiên nhẫn” – trích Warren Buffett.
Thị trường mà tôi với bạn biết có tổng bằng 0, nó không in tiền, nó chuyển từ tay người này sang túi kẻ khác. Càng nóng vội, bạn càng muốn hành động và khi đã đưa ra quyết định, xác suất sai của bạn là cực kì lớn.
Vậy thì: Sợ mất cơ hội sẽ dẫn tới hành động => Hành động vội vàng sẽ dẫn tới sai => Khi đã sai thì lại sợ mất tiền => Sợ mất tiền thì không dám cắt lỗ => Chắc chắn CHÁY TÀI KHOẢN.
Nó sẽ như 1 cái vòng lặp đi lặp lại. Nếu bạn không sớm nhận ra, cái giá mà bạn phải trả là cực kì đắc.
Luôn luôn đi sau thị trường
1 trong những vấn đề thuộc về bản chất của thị trường: Tạo Fomo để kéo đám đông vào, sau đó đảo chiều và “mang tiền” của tất cả về túi của Mr.Market.
Để tôi cho bạn xem lại 1 số các con sóng, những pha mà thị trường tạo FOMO bằng cách đẩy giá tăng nhanh và mạnh. Kéo tiền của các Trader vào và sau đó đảo chiều để “giết hết” những kẻ non trẻ này.
- Cơn sóng đầu năm 2018 của đồng Coin ETH. Tăng nhanh và mạnh từ vùng giá 700$ lên gần 1400$ để tạo FOMO, sau đó giảm mạnh, phân phối. Phần lớn Trader tham gia thị trường đều bị kẹt hàng và đu đỉnh.
- Cơn sóng của Vàng (Gold) năm 2011. Cũng kéo giá tăng nhanh và mạnh, dẫn dụ dòng tiền FOMO. Sau đó tạo phân phối đỉnh và đảo chiều giảm mạnh.
Kịch bản chung: Kéo giá tăng nhanh và mạnh, lan tỏa tâm lý Fomo trên toàn thị trường. Khi dòng tiền của các Trader “đu bám” vào, giá đảo chiều mạnh và…. trader mất tiền.
Giờ thì bạn biết rồi đấy, thị trường sẽ luôn tạo Fomo theo 1 kịch bản như vậy. Nó kích hoạt lòng tham và cả nỗi sợ bị mất cơ hội của bạn, và khi bạn nhảy vào cuộc chơi, bạn sẽ luôn là kẻ đi sau thị trường, bị thị trường dắt mũi.
Nguyên nhân dẫn đến Fomo
Tâm lý đám đông
Bạn có kế hoạch giao dịch Vàng? bạn có kế hoạch giao dịch Coin? Bạn có kế hoạch để mua cổ phiếu ở vùng giá tốt? Vứt nó đi. Khi đám đông cùng nhìn về 1 hướng, rất có thể, bạn cũng sẽ nhìn theo hướng của họ.
Tin tôi đi, khi bạn vào thị trường này, bạn sẽ thấy rõ điều đó. Đám đông điều hướng bạn, họ liên tục đăng những phân tích kỹ thuật, những tin tức tốt để ủng hộ cho quyết định của họ. Và bạn sẽ bị ảnh hưởng.
Càng nhiều người đổ xô đi mua vàng thì lại càng có nhiều người tiếp tục đổ xô đi mua vàng. Càng nhiều người đổ tiền vào mua coin thì lại càng có nhiều người tham gia vào mua coin. Hành vi của đám đông có sức lan tỏa rất mạnh và bạn sẽ bị Fomo vì điều đó. Bạn không muốn chậm trễ để bỏ qua cơ hội kiếm tiền, bạn sợ mất cơ hội trăm năm một lần.
Kết quả: Bạn chạy theo đám đông và cùng với đám đông mất tiền.
Cảm xúc Trading
Tất cả các cuộc khảo sát cho thấy: Cờ bạc hoặc các game tài chính dính đến tiền đều mang cho con người ta 1 cảm giác rất kích thích. Có thể là tham, cũng có thể là nghiện, đôi lúc là sợ, nhưng lại thích cảm giác phấn khích được vào lệnh, hồi hộp theo dõi diễn biến giá của từng giao dịch.
Tôi cũng không biết chính xác nên giải thích như thế nào, nhưng tôi tin phần lớn các trader đều ít nhất 1 lần trải qua những điều như thế. Không phải họ không có kiến thức mà chính xác đây là 1 loại cảm xúc của trading, cảm xúc trong những cuộc chơi ăn tiền.
Chính cái cảm xúc này, nó cứ thúc giục bạn lúc nào cũng phải xem giá, xem chart, xem tin tức… Để rồi, càng xem bạn lại càng sợ mất cơ hội. Tâm lý Fomo cứ lặp đi lặp lại, chỉ cần giá biến động nhanh và mạnh là bạn lại bị cuốn theo thị trường.
Cách khắc phục tâm lý Fomo
Làm mọi thứ thật chậm
Người ta đồn rằng: Trương Tam Phong đã sống tới 169 tuổi. Nhưng thực tế, ông chỉ sống gần 150 tuổi mà thôi. Bí quyết của ông là: Sống chậm. Hít thở chậm, tập quyền cước chậm (thái cực quyền).
Tuổi thọ của rùa là 300 năm và lý do cũng tương tự: Đi đứng chậm, nhịp tim chậm và hít thở chậm.
Càng chậm, bạn càng sống thọ. Đây chính là đạo của cuộc sống, nhưng nó cũng chính là đạo của trading. Càng chậm, bạn càng có nhiều thời gian để suy nghĩ và đưa ra các quyết định chuẩn xác.
Quan trọng hơn, khi bạn chậm bạn sẽ học được tính kiên nhẫn. Bạn sẽ tránh được những pha tăng giá hoặc giảm giá nhanh của thị trường. Bạn sẽ không bao giờ để thị trường dắt mũi.
Đừng bao giờ để mất tiền
Có thể bạn sẽ tự hỏi: Nếu không nhanh tôi sẽ mất cơ hội đầu tư giá tốt?
Nhưng chẳng phải cơ hội luôn luôn còn. Thị trường ngày mai sẽ ở đó, tuần sau vẫn ở đó, tháng sau tiếp tục ở đó, thậm chí hàng trăm năm sau nữa nó vẫn sẽ tồn tại ở đó.
Còn tiền của bạn? 1 lần nôn nóng – bạn không sai, 2 lần nôn nóng – bạn không sai, lần thứ 3 nôn nóng – bạn sẽ mất tất cả.
Vậy cuối cùng, thị trường thì vẫn vậy, vẫn tồn tại, vẫn luôn luôn mở ra cơ hội. Nhưng bạn thì mất tiền, mà mất tiền nghĩa là không còn cơ hội nào nữa cả.
Hãy nhớ: Tất cả các thiên tài đầu tư trên thế giới đều chỉ khuyên bạn giữ tiền, giữ tiền và cố gắng giữ tiền. Không ai cho lời khuyên rằng hãy kiếm tiền bằng mọi giá cả.
Tránh xa đám đông
Bạn nhớ Dogecoin chứ? 1 trong những cú FOMO của năm 2021 đáng để đưa vào Sách Giáo Khoa. 1 đồng Coin của Elon Musk (ông chủ của tập đoàn Tesla). Người đã thổi hồn, tạo Fomo trên toàn thế giới và nhấn chìm tất cả các nhà đầu tư chỉ bằng vài dòng Twitter. Cuối cùng, tiền về với túi của các nhà tạo lập và phần còn lại đã được chôn xuống nấm mồ của lịch sử.
Nhớ lời của tôi: Trong đầu tư, đừng bao giờ để đám đông quyết định tiền của bạn. Bạn có thể sai, người khác cũng có thể sai, chuyên gia đôi lúc cũng có thể sai. Nhưng đám đông thì chắc chắn sai.
Kết luận
Tôi không đề cập đến kiến thức trading trong bài viết này. Vì đơn giản, chính tôi biết rằng: Dù bạn có kiến thức nhiều hơn đi chăng nữa, bạn vẫn bị dính bẫy Fomo và vẫn mất tiền như bao người khác.
Thật sự, Fomo giống như 1 căn bệnh tâm lý. Bạn không thể dùng Indicator hay mô hình giá để chữa nó. Bạn chỉ có thể đối mặt và bước qua nó bằng bản lĩnh, bằng những yếu tố bên trong con người bạn.
Còn nếu bạn làm không được? hãy cứ để thị trường dẫn bạn đi về nơi an nghỉ cuối cùng!!!!!
Những channel đừng nên bỏ qua:
- Channel học kiến thức: Mr.K Academy
- Facebook cá nhân: Phan Hiếu Kỳ
- Channel zalo chuyên Vàng: Giá Vàng Việt Nam
- Tiktok: Kỳ nói thật
Liên hệ với tôi:
- Zalo: 0975021280